اضطراب در چه كساني بيشتر است؟
بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه اضطراب به شرايط و عواملي مربوط است كه اهم آن به شرح زير قابل عرضه‌اند:
1ـ از نظر سن: اضطراب در همة سنين وجود دارد ولي عملاً در بين افرادي كه در سنين بالاتري هستند بيشتر است، در نوجوانان بيشتر از كودكان، در بالغان بيشتر از نوجوانان و در بزرگسالان بيشتر از ديگر سنين است و ديگر علت اين است كه به تناسب افزايش سن مسائل و مشكلات افزون‌تر و باب ارتباطات گسترده‌تر مي‌شود.
2ـ از نظر جنس: بررسي‌ها نشان مي‌دهند كه اضطراب در دختران به مراتب بيشتر از پسران، در زنان بيشتر از مردان است اين امر بدان خاطر است كه خصوصيت جنس مذكر تفكر و انديشه است و خصوصيت جنس مؤنث عواطف و طبق نظر يونگ خصايص رواني زن و مرد با هم فرق دارد.
3ـ از نظر رشد: اضطراب با رشد و شرايط آن در رابطه است به خصوص رشد در سنين نوجواني و بلوغ، گاهي نگراني و اضطراب مربوط به رشد جنسي است.
4ـ از نظر هوش: اضطراب در كودكان باهوش‌تر بيشتر است چون آنها جوانب بيشتري از امور را مي‌بينند، آينده و شرايط آن را بيشتر حدس مي‌زنند و در تجمل نامراديها ضعيف‌ترند.
5ـ عوامل عاطفي: طفلي كه دچار حسادت مي‌شود اضطراب در او شديدتر است و همچنين افراد ترسو، مضطرب‌تر از افراد شجاعند. افراد خسته بيشتر از افراد عادي مضطربند و …
6ـ از نظر اختلالات عصبي: افرادي كه دچار اختلال عصبي هستند بيشتر از اضطراب رنج مي‌برند و مسائل و مشكلات خود را بزرگتر مي‌بينند.
7ـ زود رنجها: افرادي كه حساس و زودرنج بوده‌اند و آنهايي كه در خانواده لوس و ننر بار آمده‌اند بيشتر دچار اضطراب مي‌شوند.
8 ـ بي‌ثباتي اوضاع: كودكاني كه در محيط حيات خانواده و يا مدرسه از وضع و ثبات كافي برخوردار نيستند و اغلب در شرايط و موقعيتي جديد هستند بيشتر مضطرب مي‌شوند.
9ـ منتظران عقوبت: اطفالاني كه مادران ضعيف داشته كه توان و عرضه كاري را نداشته‌اند و هرگاه كه كودك تخلفي مي‌كرد او را منتظر مي‌گذاشتند كه پدر بيايد و او را تنبيه كند. طفلي كه در انتظار فاجعه‌اي است و در شرايط ترس از جهنم، اخراج از خانه و مدرسه بسر مي‌برد و يا در انتظار طلاق و جدايي والدين است اضطراب دارد.
10ـ محيط نابسامان: كودكان كه در محيط نابسامان و پر از تضاد هستند كه بين نيك و بد تفاوتي نيست، در خانه‌هاي كم‌جمعيت، در خانواده‌هاي مرفه، در خانواده‌هاي پرتوقع، پر از مراقبت و پرترديد زمينه اضطراب زياد است.
11ـ افراد در معرض امتحان: افرادي كه در معرض امتحانات گوناگون هستند ولي در خود احساس ضعفي دارند بيشتر در معرض اضطرابند.
12ـ افراد بيمار: آنها كه دچار اختلالاتي هستند خواه اختلالات جسمي و خواه رواني و يا عاطفي آنها اضطراب بيشتري دارند.
13ـ ديگر افراد: و بالاخره افرادي كه انفعالي، پرخاشگر، لجوج، انتقادگر، داراي شرم حضور هستند، و هم افراد شاكي، محتاج كمك، سطحي‌نگر، ملول، ترسو و بزدل بيشتر دچار اضطراب مي‌شوند.
چند نکته برای تقویت رشد روحی و جسمی کودکان
1.الگوی مناسب برای کودکان باشید: بزرگترها منبع اصلی یادگیری برای کودکان هستند و نقش مهمی در شکل گیری شخصیت آنها دارند. به جای نگرانی و اضطراب بیش از حد، تمرینهای تن آرامی(ریلکسیشن) را به فرزندان خود بیاموزید.
۲. آموزش تاب آوری و حل مسئله: درخانه ماندن به واسطه سرگرم کردن کودک با بازی، کتاب خواندن، همکاری در کارهای منزل و… می تواند کودکان را به سمت سازگاری و رشد بهینه سوق دهد.
۳. تقویت روحیه همدلی: به کودکان بیاموزید که رفتارهای فردی و رعایت کردن اصول و قوانینی که در هر شرایطی و محیطی باید را رعایت کنیم(بعنوان مثال شستشوی دستها، در خانه ماندن در شرایط حاضر) چه تأثیری بر آسایش و سلامتی دیگران دارد. این روزها بهترین فرصت برای تقویت روحیه همدلی است. ۴. شناخت رفتارهای مناسب: در شرایطی که همه برای زنده ماندن و زندگی کردن تلاش می کنند، برخی فقط بدنبال منافع شخصی خود هستند(سفر می روند، مواد بهداشتی را احتکار می کنندو …) و در مقابل، افرادی هم از جان مایه می گذارند که تمام اینها الگوی رفتار خوب و بد را نشان می دهد. شاید شرایط پیش آمده بتواند زمینه رشد روحی و جسمی ما و فرزندانمان را بیشتر از قبل فراهم کند.
چگونه رفتارهای کودکان بیش فعال خود را در تعطیلات کنترل کنیم؟
دکتر پارکر هفت مهارت اصلی رو برای کنترل کردن رفتارهای کودکان بیش فعال مطرح کرده است:
مهارت اول:تمرکز بر رفتارهای مثبت
قبل از اینکه رفتارهای کودک خود را تغییر دهید باید رفتارهای خود را تغییر دهید.سعی کنید به رفتارهای مثبت آن ها واکنش نشان دهید و رفتارهای منفی او را نادیده بگیرید.
مهارت دوم:ارتباط روشن و شفاف
قوانینی را برای انجام امور در خانه تعیین کنید و این قوانین را واضح به او بگویید و رعایت قوانین را به طور جدی دنبال کنید و در انجام آن ها اقتدار داشته باشید.
مهارت سوم: آموزش اطاعت کردن
ابتدا به کودکان خود دستورات ساده بدهید(دستوراتی که می دانید آن ها انجام می دهند) و سپس دستورات سخت تر را ارائه بدهید. هنگامی که دستور پذیری داشتند به آن ها بازخورد فوری نشان دهید و آن ها را تشویق کنید. آموزش اطاعت کردن را در طول روز تمرین کنید.
مهارت چهارم:ارائه دستورات موثر
هنگامی کودکتان به دستور شما بی توجهی کرد با کودکتان صحبت نکنید و وارد مذاکره نشوید و از اجبار و تنبیه بدنی و داد زدن اجتناب کنید و تمرین دستور پذیری را به ساعاتی بعد موکول کنید.
مهارت پنجم: استفاده از قرارداد رفتاری
انتظارات خود از کودک را به طور شفاف بیان کنید و آن ها داخل جدولی بنویسید و روی دیوار نصب کنید.هنگام انجام رفتار مثبت آن ها را داخل جدول علامت گذاری کنید و برای کودکان خود جایزه ای در نظر بگیرید.
مهارت ششم: محرومیت
هنگام بد رفتاری کودکانتان با احتیاط از پند و اندرز استفاده کنید و سعی کنید مشکلات را دوستانه حل کنید اما اگر بد رفتاری ها ادامه داشت و آسیب رسان بود از محرومیت(محرومیت از وسایل و فعالیت ها با تایم محدود) استفاده کنید. به یاد داشته باشید که استفاده زیاد از محرومیت، اثر آن را کاهش می دهد.
مهارت هفتم:آموزش مهارت حل مسئله
هنگامی که با کودک خود به مشکلی برخوردید ابتدا با یکدیگر مشکل را شناسایی کنید و به راه حل های مختلف فکر کنید. سپس با بررسی پیامد راه حل ها، بهترین راه حل را انتخاب کنید.
نکاتی در مورد مدیریت کودکان در منزل در شرایط کنونی
این روزها نگران ویروسی به نام کرونا هستیم که دنیا را درگیر خود کرده است. در این شرایط باید در خانه بمانیم تا بتوانیم زنجیره ابتلا به این ویروس را بشکنیم. والدینی که فرزندان کم سن و سال در منزل دارند بیش علاوه بر این نگرانی ها، سختی نگه داشتن فرزندان دلبندشان در منزل را نیز تحمل می کنند. چه کار کنیم تا کودکانمان در شرایط حاضر کمتر نگران باشند و بیشتر سرگرم شوند:
- تلاش کنید محیط خانواده را آرام نگه دارید.
- در حضور کودکان اخبار مربوط به این بیماری را با صدای بلند نخوانید و با نگرانی در مورد آن صحبت نکنیم.
- وقتی دور هم در منزل نشسته ایم در کمال آرامش و با لحنی آرام، به زبان ساده با بچه ها در مورد بیماری صحبت کنیم. بطور مثال می توانیم به آنها بگوییم که این یک سرما خوردگی خیلی شدید است که اگر حرفهای دکترها را گوش کنیم و بهداشت را رعایت کنیم به آن مبتلا نمی شویم.
- می توانیم با کشیدن نقاشی یا به شیوه عملی کارهایی را که برای پیشگیری از بیماری لازم است را به او بیاموزیم.
- برای بچه ها ژل ضدعفونی دست تهیه کنیم که در شرایط لازم از آن استفاده کنند.
- به آنها بیاموزیم که باکسی دست ندهند و فاصله شان را با دیگران حفظ کنند.ر
- برای بچه ها داستانهایی را که دوست دارند بخوانیم.
- با آنها به تماشای کارتون و فیلم بنشینیم.
- با هم کاردستی درست کنیم.
- برای بچه ها توضیح دهیم که ما بیماری رو جدی می گیریم ولی وقتی نکات بهداشتی را رعایت کنیم و در خانه بمانیم نیازی نیست نگران باشیم.
- اگر بچه ها نگران مرگ و میر ناشی از این بیماری بودند و از ما راجع به آن سوال کردند برای آنها توضیح دهیم که درست است تعدادی از افراد بخاطر این بیماری از دنیا می روند ولی تعداد کسانی که حالشان بهتر می شود خیلی بیشتر از آنهایی است که می میرند.
- می توانیم به صورت عینی مثلا با تعدادی مهره یا نخود و لوبیار تعداد مرگ و میر و تعداد کسانی را که حالشان بهتر شده را به کودک نشان دهیم.
ارتباط مطالعه و کاهش استرس
محققان دانشگاه ساسکس (Sussex) در انگلیس، اعلام کردند که برای غلبه بر استرس، بهترین روش، مطالعه است. در پژوهشی که توسط این محققان انجام شد، داوطلبانی که در این طرح شرکت کردند، توانسته بودند با روزی 6 دقیقه مطالعه بر استرس خود غلبه کنند. خوب است که این روزها در کنار رعایت اصول بهداشتی و در خانه ماندن، برای بهره مندی از سلامت روانی، با مطالعه کردن قدری از استرس خود بکاهیم و بر دانش خود بیفزاییم.
ذهن سالم
یکی از وظایف مهم ما داشتن و حفظ “ذهن سالم” است. فقط با داشتن ذهنی سالم می توانیم خطرات واقعی را از غیرواقعی تمییز دهیم. داشتن ذهنیت سالم در مورد پیشگیری و مقابله با بیماریها بسیار حائز اهمیت است. بزرگسالی که ذهنی سالم دارد:
- به روزهای پیش رو امیدوار است. بش پیش از این نیز با مشکلات بزرگی مواجه شده و در شرایط سخت تر از شرایط حال توانسته در مقابل مشکلات و بیماریها بایستد.
- رعایت نکات بهداشتی و ایمنی مهم است، اما ذهن سالم وسواس گونه و افراطی درگیر نظافت و بهداشت نمی شود.
- برای کاهش اضطراب انجام تمرینهای آرامسازی مفید است.
- در شرایط بحرانی اخبار شبکه های مجازی اوج می گیرد. ذهن سالم سعی در پیگیری اخبار در حد متعادل دارد.
- اضطراب و ترسها در ذهن سالم سرکوب نمی شوند، بلکه با فردی که آرامش بخش است و او را قبول داریم مطرح می شود.
- در صورت بروز علائم به جای مثبت نگری کاذب و خوددرمانی به پزشک مراجعه می کند و در خانه تا بهبودی کامل می ماند.
شاد و تندرست باشید
تلاش ذهنی
متناسب با میزان سختی فعالیتها، تلاش ذهنی ما تغییر می کند. جالب است بدانید که تلاش ذهنی، با احساس ما در مورد اینکه فعالیتی سخت است است یا آسان تغییر می کند. در واقع قشر مخ با توجه به احساس یا برداشت ما نسبت به سخت یا آسان بودن فعالیت، تلاش ذهنی را تغییر می دهد.
“گفت آسان گیر برخود کارها کز روی طبع سخت می گردد جهان با مردان سخت کوش”
مدیریت استرس در شرایط بحرانی
طبق نظر روانشناسان در حوزه های مختلف روان شناسی، استرس می تواند تا 80 درصد قدرت سیستم ایمنی را کاهش دهد و در این شرایط فرصت برای بروز بیماریهای ویروسی از قبیل کرونا، فراهم خواهد شد. عواملی مانند خشم، نفرت، عصبانیت، منفی نگری و رنج، موجب افزایش سطح استرس و آسیب پذیری بیشتر ما نسبت به بیماریهای جسمانی و روانی می شود. مراقب سلامت جسمانی و روانی خود باشید.