فراشناخت: شناخت فعالانه مشارکت در یادگیری راهبردها و شیوه های خودکنترلی

هدف ما به کارگیری دانش علوم مختلف شناخت و فراشناخت در عرصه عمل است.

فراشناخت به معنی فکرکردن درباره افکار خود است. فکرکردن می‌تواند در باره آنچه شخص می‌داند باشد؛ می‌تواند درباره آنچه شخص درحال انجام دادن آن است باشد ؛ یا می‌تواند درباره حالت شناختی و احساس شخصی باشد. فراشناخت را می توان «فرآیند شناخت به نظام شناختی یا تأمل در شیوه ی تفکر» خواند. 

همچنین فراشناخت به عنوان « هر نوع دانش یا فعالیت شناختی که موضوع آن هر جنبه ای از اقدامات شناختی و تنظیم آن است » تعریف شده است. لذا فراشناخت  نظارت فعال بر شناخت و راهبردهایی است که از طریق آنها از شناخت استفاده بهینه به عمل می‌آید.

فراشناخت موجب می شود تا فرد این سوالها را از خودش بپرسد: (۱)درباره این موضوع چه می دانم ؟ (۲) چه مقدار زمان برای یادگرفتن این موضوع نیاز دارم ؟(۳) برای پرداختن به حل مسئله چه برنامه ای مناسب است ؟ (۴) چگونه می توانم نتیچه را پیش بینی کنم؟ چگونه باید در روشهایی که استفاده می کنم تجدید نظر کنم ؟ اگر مرتکب خطا شدم چگونه می توانم آن را اصلاح کنم ؟ آیا آنچه هم اینک خواندم فهمیده ام یا نه ؟ بنابراین مهارتهای فراشناختی، مهارتهای بازبینی هستند که در خلال یادگیری و آموزش اختصاص می دهیم .

در نظریه فراشناخت ، فاعل شناسائی ، یعنی فراگیرنده تلاش می کند تا از نظام شناختی خود آگاه شود، راههای از میان بردن موانع یادگیری را بکاود، شیوه های بهینه یادگیری را پی ریزی کند و خودنظم جویی همه جانبه داشته باشد.

می توانیم دانش و مهارت های تشخیص خطاهای پردازش اطلاعات در بیماری های مختلف روانی را در عرصه بالین گسترش داده ، شیوه های اصلاح و تغییر تحریف های شناختی و فراشناختی در بیماری های مختلف را به یک برنامه ی درمانی – مداخله ای تبدیل کنیم.

رواندرمانی فراشناختی

گواهینامه ازدانشگاه علوم پزشکی هامبورگ

نسخه فارسی رواندرمانی فراشناختی

در نیمه دوم قرن بیستم ، روانشناسی حوزه عمل خود را گسترش داد و موضوعاتی نظیر تفکر ، شناخت و فرایندهای شناختی را با دیدی وسیع تر مورد مطالعه قرار داد . این موضوعات به علت اینکه رابطه نزدیکی که با درون نگری دارند، در ضمن تسلط رفتارگرایی در نیمه اول قرن بیستم عمدتا نادیده گرفته شده بودند . در زمان حال این زمینه ها مورد علاقه شدید روانشناسان قرار دارند و به طور علمی مورد بررسی قرار می گیرند. فراشناخت یک مفهوم وسیعی است که شامل دانش افراد درباره ماهیت افراد بعنوان شناسائی کنندگان  ماهیت تکالیف شناختی مختلف و نیز استفاده از راهبردهایی شامل مهارت های اجرائی برای نظارت کردن و نظم بخشیدن به فعالیت های شناختی خود شخص برای کنارآمدن با تکالیف مختلف می باشد .مرکز جامع خدمات روانشناسی ومشاوره سیمیا با استعانت از استادان و پژوهشگران علوم مختلف زبان شناسی ، علوم شناختی ، علوم اعصاب و روانشناسی و با هدف توسعه این شیوه نگرش به انسان ، با مشارکت دانشگاه هامبورگ اقدام به  تشکیل مؤسسه فراشناخت نموده است. یکی از مهمترین اهداف این موسسه کاربرد دانش و راهبردهای فراشناختی در عرصه تشخیص و درمان اختلالات روانی است.

درمان فراشناختی ، روشی است در درمان اختلالات روانی که نخستین بار در سال ۲۰۰۳ توسط یک گروه بین المللی آلمانی – کانادایی (استفان موریتز و تاد وودوارد) در دانشگاه هامبورگ ابداع شد.این روش درمانی در سال ۲۰۱۰ جایزه جهانی رواندرمانی را در اروپا دریافت کرد.گرچه آقای ولز از انگلستان هم کتابهایی در این خصوص نگاشته و آقای دکتر محمدخانی و برخی همکاران ایرانی آن را به فارسی ترجمه کرده اند ولی شیوه مورد استفاده مجموعه ی مورد استناد این مرکز کاملا متفاوت با سیستم آقای ولز است.

دکتر سعید ملیحی الذاکرینی مدیر مرکز خدمات روان شناسی و مشاوره سیمیا نخستین ، تنها نماینده و همکار درمان فراشناختی و نگارنده نسخه فارسی برنامه رواندرمانی فراشناختی (برف)  از سال ۱۳۸۷ در ایران است و اقدام به تنظیم و تطبیق این روش درمانی در ایران نموده و مقاله ها و رساله های متعدد دکتری در این حیطه راهنمایی و منتشر کرده است. بخش نوروسایکولوژی بالینی دانشگاه هامبورگ نیز در این بخش با مرکز سیمیا همکاری و مشارکت دارد. برنامه کامل درمان فراشناختی برای بیماران اسکیزوفرنیک ، افسرده ، اختلالات ناشی از ضایعات مغزی ، سالمندی ، اختلال مرزی و اختلال وسواسی-جبری بطور رایگان و با رعایت حقوق معنوی پدیدآورندگان از سایت دانشگاه هامبورگ قابل دریافت است. لازم به ذکر است بر اساس گواهینامه صادره از دانشگاه هامبورگ، کارگاه ها توسط دکتر سعید ملیحی الذاکرینی برگزار  می شود.

اعضای مؤسسه فراشناخت